O tym, ┐e jestem wielkim fanem tego symulatora, nie bΩdΩ pisa│. Jestem. Z jakiego╢ dziwacznego powodu Su27 nie zosta│ doceniony przez polskich graczy. Na pewno mia│a na to wp│yw surowa, wektorowa grafika (na poziomie pocz▒tk≤w lat 90) oraz wyj▒tkowo wysoki poziom trudno╢ci. Podejrzewam, ┐e popularno╢ci nie przysporzy│ mu te┐ fakt, ┐e drobiazgowo odwzorowano awionikΩ, a wszelkie systemy uwzglΩdnione w symulatorze wymagaj▒ wielu godzin po╢wiΩconych na ich opanowanie. Mniej zajadli "symulotnicy" poddawali siΩ, nie trac▒c czasu na przestudiowanie i gruntowne zrozumienie skomplikowanych mechanizm≤w - tu nie da│o siΩ zestrzeliµ wroga u┐ywaj▒c jednego klawisza, trzeba najpierw dok│adnie przeanalizowaµ tryby pracy radaru, wiedzieµ kt≤rego u┐ywaµ oraz w jakiej kolejno╢ci uruchamiaµ systemy, aby uaktywniµ rakietΩ... Wszystko, jak w prawdziwym Su27!

Czas po╢wiΩcony na "naukΩ symulatora" procentuje, jak w ┐adnej (chyba) innej grze. Zabawa, po pocz▒tkowym zmaganiu siΩ z samolotem, staje siΩ wy╢mienita, mo┐na graµ do upad│ego, gdy┐ samemu tworzy siΩ misje. Zaczyna siΩ od head to head z jednym wrogiem, zmienia poziom jego wyszkolenia, nastΩpnie dochodz▒ loty H2H z dwoma, trzema, wreszcie czterema przeciwnikami, dostawia siΩ SAMy, lotniskowce, pr≤buje walk nocnych, daje wrogowi rakiety, a wszystko to ma│y wycinek mo┐liwo╢ci gry.

Pierwsza wersja, kt≤ra wesz│a do sprzeda┐y (1.0), nie posiada│a wielu system≤w, kt≤re teoretycznie posiadaµ powinna (by│y opisane w instrukcji, a na ekranie niedostΩpne). Samolot, owszem, lecia│, ale model lotu by│ tak "zabugowany", ┐e odstrΩcza│. Bez zainstalowania patcha do wersji 1.2a nie ma sensu zaczynanie gry. W ko±cu nadszed│ "cios ostateczny" - SSI wyda│o tzw. Mission Disk z upgradem do wersji 1.5 - usprawnienia patcha 1.2a oraz bogaty zestaw misji dla wersji single i multiplayer.

Czemu gra jest a┐ tak dobra? Sk│ada siΩ na to kilka element≤w.

Na pewno nie nale┐y do nich grafika - nie pocieniowana "wektor≤wka", zielona ziemia, niebieskie, bezchmurne niebo. Nie ratuj▒ sytuacji nawet bardzo szczeg≤│owe modele samolot≤w i obiekt≤w naziemnych, czy nawodnych. Znacznie lepiej jest z d╝wiΩkiem - odg│osy nagrywano ponoµ w kabinie prawdziwego Suchoja. W kabinie Su, co prawda, nie siedzia│em, ale s│ysza│em nagranie z lotu F15 i nie brzmia│o to du┐o lepiej.

Niezwykle drobiazgowo odwzorowano wszelkie elementy Su27 - pocz▒wszy od kokpitu, a na oderwaniu strug podczas latania przy du┐ych k▒tach natarcia sko±czywszy. Wielu graczy odstrΩczy│ w│a╢nie kokpit - zamiast MFD - zegary, zamiast napis≤w w "cywilizowanym" jΩzyku - cyrylica. HUD te┐ ca│y po rosyjsku. Kto ma cierpliwo╢µ, niech zdobΩdzie fotografiΩ HUDa z prawdziwego Su27... IDENTYCZNE!

Dok│adnie odwzorowano r≤wnie┐ model lotu. Mimo, ┐e tw≤rcy gry zastosowali trochΩ uproszcze± (np. uk│ad fly-by-wire obs│uguj▒cy ster kierunku, podczas gdy w prawdziwym Su27 dzia│a tylko nie dopuszczaj▒c do przekroczenia krytycznego AOA), to jest ich BARDZO ma│o.

Kto uznaje siΩ za dobrego, niech spr≤buje wyl▒dowaµ (pierwszy chyba symulator posiadaj▒cy spadochrony hamuj▒ce). A je╢li wyl▒duje bez problemu za pierwszym razem (nie u┐ywaj▒c ILS), niech spr≤buje powt≤rzyµ to w nocy (z ILS), ale za to patrz▒c wy│▒cznie na zegary! Teraz ju┐ wiecie? Nie bez znaczenie jest fakt, i┐ do testowania i poprawiania modelu lotu zaproszono rosyjskiego pilota do╢wiadczalnego, Anatola Kwoczura. Wyda│ grze znakomit▒ opiniΩ, a pamiΩtajmy, ┐e jest to cz│owiek, w kt≤rego wykonaniu najczΩ╢ciej mo┐na zobaczyµ podczas pokaz≤w lotniczych takie manewry jak kobra i dzwon... s▒ one zawarte r≤wnie┐ w grze! O solidno╢ci tw≤rc≤w Su27 niech ╢wiadczy fakt, ┐e do wykonania kobry konieczne jest uprzednie od│▒czenie fly-by-wire. Nie mo┐na jej wykonaµ samym dr▒┐kiem (w│▒czona korekcja komputerowa, wiΩc nie powinno siΩ udaµ), tylko nale┐y wcisn▒µ klawisz "k" i przy spe│nionych warunkach aerodynamicznych samolot efektownie podrywa nos...

NastΩpnym cudem gry s▒ elementy autorotacyjne modelu lotu - mo┐na wpa╢µ w ka┐dy rodzaj korkoci▒gu, z dodatnim, ujemnym k▒tem natarcia, nawet p│aski czasem siΩ zdarza (zw│aszcza po postrzeleniu w jeden z silnik≤w). Latanie bez obserwacji wska╝nik≤w ko±czy siΩ zawsze korkoci▒giem. Suchoj wymaga pe│nej koncentracji, pamiΩtania o posiadaniu hamulca i klap (do grania NAPRAWD╩ potrzebna jest przepustnica, a i peda│y orczyka te┐ by siΩ przyda│y), wyobra╝ni i niesamowitej wprost orientacji przestrzennej.

Orientacja jest potrzebna w ka┐dym z symulator≤w. Ale tutaj jej brak szczeg≤lnie boli. W opinii chyba wszystkich, kt≤rzy mieli okazjΩ pograµ chwilΩ we Flankera, gra ma najlepszy na ╢wiecie padlock view. Jednym klawiszem fiksujemy nasz wzrok na wrogu, co oznacza, ┐e tracimy z oczu HUD, je╢li przeciwnik znajduje siΩ z boku od nas. Potrzeba wiele godzin, aby doceniµ miniaturowy sztuczny horyzont, za pomoc▒ kt≤rego mo┐na pilotowaµ w takich warunkach samolot, ale jak ju┐ siΩ tego kto╢ nauczy, staje siΩ naprawdΩ gro╝nym przeciwnikiem.

Symulacja uszkodze± samolotu jest absolutnie rewelacyjna - zepsuµ siΩ mo┐e praktycznie wszystko (choµ tylko jako wynik spotkania z wrogiem). Uszkodzony samolot nie oznacza ko±ca misji - trzeba tylko zadbaµ, by wr≤g dosta│ mocniej...

Sztuczna Inteligencja - na poziomie tak wy╢rubowanym, ┐e a┐ strach. Trzeba d│ugo trenowaµ, zanim nabierze siΩ wprawy potrzebnej do zestrzelenia Su27 na poziomie excellent... Jednak komputer nie jest nie do pokonania - robi jeden g│upi b│▒d w postaci krΩcenia szerokich bary│ek kiedy znajdziemy siΩ na jego ogonie - 99% zestrzele± pochodzi z dochodzenia go w takiej sytuacji.

Po pewnym czasie grania nudzi siΩ schematyczno╢µ komputerowego wroga (tego niestety nie uda│o siΩ unikn▒µ) i zaczynamy szukaµ innych przeciwnik≤w. Flanker posiada niesamowite mo┐liwo╢ci w grze sieciowej. Przez Internet mo┐na pograµ dziΩki TCP/IP. Co prawda tylko jeden na jednego, ale za to ┐ywy przeciwnik jest kilkukrotnie wiΩkszym wyzwaniem, ni┐ SI. NajwiΩksz▒ trudno╢µ stanowi - jak zwykle - znalezienie partnera. Nale┐y siΩ um≤wiµ i o okre╢lonej porze zjawiµ siΩ w sieci. Najlepiej skorzystaµ z ICQ, gdy┐ master musi podaµ sw≤j adres IP dla slave'a. Potem mo┐na graµ... W wersji 1.2 master tworzy w│asn▒ misjΩ, i sam decyduje, gdzie pojawi siΩ przeciwnik, od wersji 1.5 slave umieszcza siebie na mapie...

W ko±cu nastΩpne odkrycie, kt≤re wi▒┐e siΩ to z surow▒ grafik▒ Suchoja - nie potrzeba ogromnej przepustowo╢ci, aby gra chodzi│a p│ynnie. DziΩki temu mo┐na uruchomiµ porozumiewanie siΩ podczas misji! Potrzebne s▒ do tego s│uchawki z mikrofonem oraz program Microsoft Net Meeting (jest w pakiecie IE 4.0). Po zainstalowaniu go, przez ICQ uruchamiamy opcjΩ pogadanki i zaczynamy s│yszeµ skrzyd│owego.

Fanatyk≤w Flankera w Internecie spotkaµ nietrudno. Za│o┐yli swe w│asne strony www u│o┐one w tzw. webring. Stron▒ nadrzΩdn▒ jest strona Davida Pierrona Zip's Hangar. Z niej mo┐na dostaµ siΩ na pozosta│e. Od pocz▒tku zwiedzania widaµ, ┐e tworz▒ je fanatycy - mo┐na spotkaµ pliki video z nagraniami zachowa± w szczeg≤lnie ciΩ┐kich warunkach (np. walka z 6 Su27 Excellent), niesamowite ilo╢ci dodatkowych misji, porady dla pocz▒tkuj▒cych, porady dla zaawansowanych, opis wszystkich b│Ωd≤w w grze, dodatki w postaci edytora kampanii (!), jak r≤wnie┐ same kampanie. Mo┐na siΩ w tym wszystkim zakochaµ... w Su27 w szczeg≤lno╢ci. Jedn▒ z wytaczanych czΩsto wad Su27 by│ brak kampanii. ProponujΩ zainstalowaµ je razem z patchami z Gambler CD 9/98 i dopiero po przej╢ciu wszystkich narzekaµ.

Pocz▒tkuj▒cych skierowa│bym najpierw na stronΩ Su27 Flanker Unofficial FAQ   w celu gruntownego jej przestudiowania (taktyki walki H2H, BVR oraz szczeg≤│owa bibliografia).

W webringu Flankera bez przerwy co╢ siΩ dzieje. Dowodem na to jest sta│a aktywno╢µ listy dyskusyjnej na temat Suchoja - naprawdΩ warto poczytaµ... Wystarczy wys│aµ e-mail  zawieraj▒cy s│owa "subscribe flanker" w tek╢cie (wypisujemy siΩ tak samo, tylko pisz▒c "unsubscribe flanker").

ChΩtni do IRCa - mo┐na siΩ na± dostaµ pod adresem...

Jak widaµ, mo┐na uton▒µ w mo┐liwo╢ciach, a to jeszcze nie wszystko... Poni┐ej znajdziecie opis jednego z wydarze±, kt≤re poka┐e Wam mo┐liwo╢ci zabawy we Flankera.

TOP GUN AUSTRALIA '98

Pod koniec wrze╢nia Australijczycy skupieni w klubie o nazwie 62nd Fighting Falcons zorganizowali dwudniowe zawody w Su27. Rozegrano 5 konkurencji, ka┐da testowa│a odmienne umiejΩtno╢ci graczy.

ZaczΩ│o siΩ od walki dw≤ch na dw≤ch, tylko dzia│ka. Do tej konkurencji przyst▒pi│o 8 par pilot≤w. Wiedzieli od kilku miesiΩcy, ┐e bΩd▒ ze sob▒ lataµ, wiΩc µwiczyli do╢µ intensywnie. Liczy│a siΩ taktyka grupowa, kto opuszcza│ skrzyd│owego w pogoni za │atw▒ zdobycz▒, szybko ko±czy│ opadaj▒c na spadochronie. Ka┐dy pilot by│ oceniany na podstawie punkt≤w przyznanych w walce grupowej oraz punkt≤w specjalnych za ka┐dego zestrzelonego przeciwnika.

Drug▒ konkurencj▒ by│a walka dw≤ch na dw≤ch, ale z pe│nym zestawem rakiet. Startowano z odleg│o╢ci 80 km od siebie. Znowu decydowa│y nie tylko umiejΩtno╢ci w│asne, ale i wsp≤│praca z partnerem. KonkurencjΩ wygrali oficerowie RAAF, na co dzie± obs│uguj▒cy radary w armii (nic dziwnego). CzΩ╢µ grafik, kt≤re mo┐ecie ogl▒daµ na tej stronie, pochodzi z zapisu ich walki z par▒ gospodarzy turnieju.

Trzecim zadaniem by│ lot precyzyjny - 40 minutowy kurs wyznaczon▒ tras▒, z ┐▒daniem zniszczenia celu w okre╢lonym czasie (okna 10-sekundowe), wzd│u┐ drogi naje┐onej SAMami. By│o to chyba najtrudniejsza konkurencja. MisjΩ dostarczono uczestnikom jaki╢ miesi▒c przed turniejem - tym bardziej zadziwiaj▒ nienadzwyczajne wyniki graczy, kt≤rzy mieli czas, aby potrenowaµ... ZwyciΩzca tej konkurencji, Michael Barnes, twierdzi ┐e nie mia│ czasu na zbyt intensywne wgrywanie siΩ i zadziwi│ sam siebie zdobywaj▒c 18.9 punkt≤w na 20 mo┐liwych.

NastΩpny dzie± zacz▒│ siΩ powa┐nie, od walki czterech na czterech w trybie BVR. Mo┐na by│o podziwiaµ wyszkolenie Australijczyk≤w... NiedostΩpny jest zapis z tej walki, ale widzowie siΩ zachwycali.

Ostatnie zadanie - misja: czterech przeciwko komputerowi. Zadanie: ochroniµ przed zniszczeniem mosty na p≤│nocy Krymu. Misja stworzona przez dywizjon z Brazylii, okaza│a siΩ r≤wnie trudna jak lot precyzyjny - ale dopiero w niej mo┐na by│o zaszaleµ i nabiµ punkt≤w z samodzielnej walki.

Po podsumowaniu wynik≤w zwyciΩzc▒ zosta│ David Morrison, zaraz za nim jego skrzyd│owy Michael Barnes, a tu┐ za nimi - Dan Rose (ten z RAAF). Nagrod▒ by│a rΩcznie wykonana figurka Suchoja. Po fanfarach i wyjedzeniu wszystkiego, co tylko restauracje Sydney mia│y do zaoferowania, piloci spotkali siΩ ponownie, aby przyznaµ nagrody w Konkursie Akrobacyjnym.

Polega│ na tym, ┐e PARY pilot≤w z ca│ego ╢wiata mia│y przys│aµ pliki video z nagranymi akrobacjami. Wygrali Brazylijczycy, ze swoim pokazem trzymania-siΩ-skrzyd│owemu-na-skrzydle-i-ogonie. Autorzy planuj▒ powt≤rzenie konkurs≤w. Mo┐liwe, ┐e wydarzy siΩ co╢ jeszcze podczas MiΩdzynarodowych Pokaz≤w Lotniczych w lutym '99 w Melbourne. Jak tylko siΩ pojawi▒ pierwsze wzmianki o nastΩpnym konkursie akrobacyjnym, bΩdziemy g│o╢no krzyczeµ - ju┐ czas pokazaµ, na co staµ polskich wirtualnych pilot≤w.

Wszystkich zainteresowanych turniejem odsy│am na stronΩ The 1998 Australian Topgun Championship mo┐na z niej dowiedzieµ siΩ o przebiegu zawod≤w, ╢ci▒gn▒µ pliki z misjami, oraz filmy video z niekt≤rych walk.

Rezultaty konkursu akrobacyjnego mo┐na obejrzeµ na stronie 1998 International Flanker Aerobatics Challenge

Fan≤w Su27 pozdrawiam, i zachΩcam do grania w multiplayer. W opinii ekipy "symulotniczej" Gamblera, jest to najlepszy z symulator≤w "pod sieµ". W grze multiplayer traci ona nawet niekt≤re z wad, np. nie my╢lcie, ┐e mo┐na prawdziwego zawodnika zestrzeliµ 30 pociskami... Jak w ┐yciu - mo┐e ich nie starczyµ, szczeg≤lnie gdy namierzony zaczyna wywijaµ ho│ubce...

Yennefer